Cười ra nước mắt về chuyện đặt tên cho con

Chuyện của những người mang cái tên “không giống ai”

(Dân trí) - Trong đời ai cũng mong muốn mình có một cái tên đẹp, cái tên sẽ đi theo họ suốt cuộc đời. Thế nhưng vì một lý do nào đó mà họ lại mang một cái tên “khó nghe”...

Rất tình cờ tôi gặp một cô gái có tên thật... khó nghe: Nguyễn Thị Tý Hèn (quê huyện Đại Lộc, Quảng Nam). Tôi hỏi: “Ngày xưa ba mẹ em hết tên rồi hay sao mà đặt cho em cái tên như kỳ vậy?”. Hèn trả lời: “Dạ đâu có . Ổng bả muốn đặt cho em cái tên hay nhưng rồi khi đi làm khai sinh mấy ông cán bộ xã nghe không rõ nên khi ghi vào giấy khai sinh em bị cái tên đó chứ”. Tôi hỏi tiếp: “Vậy thì cái tên mà ba mẹ em định đặt là tên gì?”. Tý Hèn trả lời: “Dạ, tên Tý Hằng”.

Đáng lẽ cái tên phải là Tý Hằng nhưng lại là Tý Hèn

“Cái tên dở hoét này đã theo em từ lúc sơ sinh cho đến nay. Không biết làm sao mà sửa”, Tý Hèn tâm sự. Vậy là đã rõ. Khi đi làm giấy khai sinh, cán bộ tư pháp xã hỏi muốn đặt con tên gì. Do nghe không rõ mà từ Tý Hằng ra Tý Hèn. Rất may Tý Hèn đã có chồng. Hai người đều làm công nhân cho một công ty X. Đã có 2 đứa con khỏe mạnh.Hồi còn nhỏ nhà tôi ở gần một gia đình làm nghề buôn bán vật liệu xây dựng. Ông chủ tên là Đá. Ông có 6 người con được đặt tên: Cát, Sạn, Gạch, Gỗ, Sắt, Thép. Nhà 4 trai, 2 gái, mấy ông nam có tên Cát, Sạn, Sắt, Thép còn đỡ, hai cô con gái “dính” luôn cái tên Gạch và Gỗ. Sau này chị Gỗ đi học sư phạm và ra đi dạy. Có lần tôi nghe rõ ràng học sinh đến nhà gọi “Dạ, có cô Gỗ ở nhà không?”. Nghe thật đau, ứa nước mắt vì một cô giáo dễ thương mà lại có cái tên “cứng ngắc” như vậy. Còn chị Gạch thì... không có chồng.

Đừng nói tên gì cũng được, không chết ai nhưng một cái tên dở sẽ ảnh hưởng đến con người cho đến suốt đời.

Tôi cũng đã có dịp tiếp xúc với một cái tên mà tôi đoan chắc là cán bộ tư pháp xã nghe một đường viết một nẻo, hay nói đúng hơn là ghi sai chính tả. Người phụ nữ có tên Lê Thị Da Ly (trú huyện Duy Xuyên, Quảng Nam).

Tên này rõ ràng là cán bộ tư pháp xã viết sai chính tả

Tôi đã hỏi cô Da Ly và cô cho biết ý định của bố mình là muốn đăt tên Ya Ly. Đúng cái tên của thủy điện lớn nhất miền Trung - Tây Nguyên. Ngày xưa ở Tây Nguyên những người dân tộc đặt tên các làng, bản đều có chữ Ea đàng trước. Ea có nghĩa là sông. Ví dụ huyện Ea Leo, Ea Súp... Sông chảy qua vùng đất nào thì họ đặt tên vùng đất theo tên sông đó. Ngay chữ Nha Trang cũng có nguồn gốc là Ea Trang, nghĩa là dòng sông lau sậy. Sau này nói thành Nha Trang. Chữ Ea Ly tức là sông Ly nhưng đến lúc Việt hóa thành I a Ly hay Ya Ly. Như vậy có thể ghi là I a Ly hay Ya Ly chứ không thể viết là Da Ly.

Một trường hợp có tên Lê Thị Thúy Việc (trú huyện Điện Bàn, Quảng Nam) cũng vậy. Ý người ta đặt là Thúy Việt mới hay. Việt ở đây là Việt Nam, nước Việt vậy mà các cán bộ tư pháp xã lại ghi là Việc (việc làm).

Những cái tên trên chứng minh thư “không giống ai” làm cho người mang tên đó phải khổCái tên viết bị sai đã tức anh ách rồi mà đi đâu cũng bị hỏi vì sao, tại sao... thật mệt. Mong cán bộ xã ngày càng được đào tạo bài bản, có kiến thức tốt để khỏi viết lầm như những cái tên đáng tiếc như Tí Hèn, Thúy Việc, Da Ly đã nói ở trên. 

Một câu chuyện có thật 100% để chứng minh trong cuộc đời này vẫn có nhiều người sống với cái tâm trong sáng dẫu họ là một người rất đỗi bình thường, cuộc sống vẫn còn chật vật theo cơm áo.

L., một nữ hộ sinh kể cho tôi về một chuyện cô đã gặp cách đây gần 10 năm. “Tối đó em đi trực. Phiên trực của em tiếp nhận 2 vợ chồng trẻ dẫn nhau đi sinh. Ngoài 2 người ra thì không hề có thêm một ai. Cuộc sinh diễn ra khá suông sẻ, song khi họ bồng đứa con thì vẻ mặt họ rất buồn. Hóa ra 2 người lấy nhau mà không có sự đồng ý của gia đình nên không hề thấy 2 bên gia đình nội ngoại đến thăm. Sáng hôm sau em đi chích thuốc, tình cờ em nghe người mẹ nằm bên nói với đứa con: “Sau này mẹ sẽ đặt tên con là Hận để ghi nhớ một mối tình không được chấp nhận”. 

Nghe xong, nữ hộ sinh L. đến cạnh cô ta rồi nói: “Em xin lỗi chị, em không cố tình nghe nhưng chị nói sẽ đặt con tên là Hận thì em thấy tội nghiệp cho em bé quá. Nó đâu có lỗi, lỗi là ở người lớn mà lại bắt nó gánh chịu. Nó mang một cái tên như vậy suốt cả đời. Sau này nó đi học, chắc chắn là rất nhiều người hỏi vì sao lại có tên như vậy. Nó sẽ mang một tâm trạng nặng nề, một nỗi buồn không bao giờ dứt ra được. Chị có muốn con chị sau này khổ sở như vậy không? Thôi, em khuyên chị bỏ ý định đó đi, hãy đặt cho nó một cái tên thật hay, thật xinh đẹp và hãy dành tất cả những gì có để cho nó. Như vậy có phải hơn không”. Cô gái đó đã khóc, cám ơn em và hứa sẽ không đặt tên Hận cho con nữa.

B.Thuyên - C.Bính

Nhưng đáng tiếc rằng trong cuộc sống lại có nhiều chuyện cười ra nước mắt về chuyện đặt tên cho con. 

Nguyên nhân trước hết là tại gia đình. Có khi tùy tiện hoặc theo thói quen làng quê:

“Nhà vợ của bác mình anh chị em tên là: Đãi, Vo, Gạo, Mắm, Muối. vợ của bác mình là bác Muổi đấy. còn ở nhà mình bác ruột mình là bác Nảy và bác Mầm, 1 chị con bác là Nở. Ngoài ở quê còn có nhà có tên các con là Thân, Rễ, Cành, Lá, Hoa. Nói chung ở quê thì rất nhiều nhà tên rất lạ, chủ yếu là đông con nên đặt tên con theo vần nên mới có nhũng cái tên lạ thế.”Hoàng Văn Thônghoangvanthong48@gmail.com

Cũng có trường hợp tai quái, lấy việc đặt tên để trút nỗi hận trong lòng:

“Ở quê mình cũng có mối tình không chấp nhận, nên đứa con mang họ mẹ, trong khi bố đẻ đứa bé tên Thành, ông nội đứa bé tên Đại, cố nội đứa bé tên Hưng, chị này đặt luôn con tên là Nguyễn Thành Đại Hưng.” Minh Hằng leminhhang_sg1990@yahoo.com

Nhưng nhiều trường hợp có những người mang cái tên oái ăm là do trình độ và sự vô trách nhiệm của cán bộ tư pháp:

“Bố mẹ thì cũng có người học vấn ít, không trách được họ, cán bộ tư pháp thì không được đào tạo cơ bản, làm ăn cẩu thả, chữ viết thì xấu. Con tôi tên là Quân, nhưng họ viết " ngoáy " , sang phường khác khi chuyển khẩu , người ta không thừa nhận là Quân mà bảo như thế này là " Luân " chứ không phải là Quân. Chúng tôi làm sao được phép đặt bút vào tẩy sửa trong sổ hộ tịch? đã thế lại còn bị nơi mới hạch sách hoạnh họe!”. Karel IV tranduclongcz@yahoo.com

“Tôi thì có ông chú tên là Nguyễn Văn 13 ẩm.. là do cán bộ tư pháp viết cẩu thả chữ B liền nét nhau thành 2 nét rởi nhau đâm thành số 13 ..!! Đúng ra là Bẩm ..” Tuyết Tuyet79ms@gmail.com

“Tôi lại có người bạn, cha không biết chữ, đi làm khai sinh cho con, đọc cho cán bộ ghi giúp :" Nguyễn Thị Minh". Cán bộ mải nói chuyện với người bên cạnh không chú ý nghe nên hỏi lại : Nguyễn Thị Minh gì"? Người cha "Dạ, Nguyễn Thị Minh thôi ".Thế là tên con thành : Nguyễn Thị Minh Thôi .” Dung Châu dungchau1984@gmail.com

Một số cán bộ tư pháp thiếu hiểu biết về văn hóa, thổ ngữ địa phương lại mắc bệnh vô cảm. Ở Miền Trung thì chữ TÝ HÈN rất có thể là THÚY HIỀN chẳng hạn, chữ này hợp với con gái nhưng vì ông bố đọc ra mà cán bộ không đủ tâm và tầm nên cứ mặc kệ: Công bộc dốt nên trót ghi sai, dân bảo sửa thì không nghe. Và như cô Hằng thì giọng bản địa là "Hèng" viết đúng âm là "Hèn". Trung- Đà Nẵngquoctrung2007@gmail.com

“Tôi qua người quen còn biết có những người mang tên cũng kì lắm: * Nguyễn Thị Kiêm (Kim) Hoa, cái này chắc chắn do cán bộ tư pháp nghe không chuẩn.” Nguyễn Nam david.nguyen.rmitvn@gmail.com

“Ồ, vậy ra cũng rất nhiều người giống trường hợp của mình. Tên mình là Nguyễn Quốc Lật, đúng là cả Việt Nam chỉ có một.” Nguyễn Quốc Lật luatks86@gmail.com

Có những tên tiếng Việt không đọc được hoặc rất khó đọc, nhưng cán bộ tư pháp vẫn ghi vào giấy khai sinh mà không hỏi lại bố mẹ cháu bé:

“Bố tôi tên là NGUYỄN VĂN CÔÔNG …” Nguyễn Văn Hà hacoiday@gmail.com.vn

“Cũng chưa bằng trường hợp này, cha mẹ đăt tên là Hồ Đức Phước, Cán bộ tai điếc tai sáng ghi là Hồ Đức Phớc…” Thai Viet Anhthâivietnh.net@gmail.com

“Lỗi sai này phần lớn cán bộ hộ tịch trình độ kém nên ghi không đúng. Quá quắt hơn nữa là vợ tôi bị sai tháng đến mức trong giấy CMND cán bộ hộ tịch ghi là sinh tháng 22 . (Một năm chỉ có 12 tháng, làm gì có tháng 22). Khi đi làm lại, vợ tôi bị cán bộ làm chứng minh thư cho rằng do vợ tôi lúc trước khai là sinh tháng 22 nên mới ghi vào CMND như vậy, họ không có lỗi gì cả ? . Bó tay !” phuchuuphuchuuhnn@gmail.com

“Nhiều bố mẹ không biết chữ, chỉ biết giao phó cho cán bộ Tư pháp, nên những ông bố bà mẹ này không kiểm tra được.” nghianguyentrandinghia1405@gmail.com

Âu cũng là tại bố mẹ đứa trẻ hoặc tại cán bộ tư pháp, “anh tại ả tại cả đôi bên” nên nhiều người khổ vì cái tên của mình:

“ Tôi cũng bị mặc cảm với tên của mình là Phạm Thị Bích Vơn, không giống ai. Khi đi học phổ thông bị bạn bè trêu chọc tôi khổ sở vô cùng. Khi đi khám bệnh bác sĩ đọc tên tôi toàn bị nhầm, sau đó thì bác sĩ cằn nhằn là khó đọc khiến những người có mặt ở đó đều nhìn tôi như người ở hành tinh khác đến, đã vậy tên đệm lại đẹp đối lập hẳn với tên chính nữa chứ. May mà giờ tôi cũng đã có chồng…” Phạm Thị Bích Vơn phamvon@Gmail.com

“Đến bây giờ, đã gần 20 năm đứng trên bục giảng, tôi không thể quên được tên một học sinh nữ Nguyễn Quang Tạ.” HongVanvannguyen74@gmail.com

“Tôi cũng đi dạy và có một số học sinh tên: Lê Thị Nở, Trần Thị Hoa Liễu, Nguyễn Thị Rơi... Thật khổ cho các em.” Namducnghiahic@yahoo.com

“Đúng là khổ nhất mấy ông bà làm nghề giáo. Mỗi lần điểm danh lớp, có xướng tên mấy em này hay là không, cũng áy náy…” Nguyễn Hữu Kiên kiennguyenhuu@gmail.com

“Tôi rất đồng ý với tác giả bài viết về trình độ của các cán bộ hộ tịch. Bản thân tôi là giáo viên nên gặp rất rất nhiều các tên khai sinh không giống ai, thậm chí không có trong từ điển: “Da bảo, Minh Vủ, Minh Chuyễn...” khổ thay khi làm các Văn bằng thì đều viết đúng chinh tả, nhưng phải chấp nhận cấp lại bằng khác vì ko giống với khai sinh???? Thật khổ đến suốt đời chỉ vì cán bộ hộ tịch.” Nguyễn HiểnSuongngocp4@yahoo.com.vn

Những cái tên gây nhầm lẫn, phiền toái, phản cảm, ảnh hưởng xấu đến cuộc sống tinh thần,... làm cho người mang tên khó hòa nhập với cuộc sống, có thể xin đổi lại (theo điều 27 của bộ Luật Dân sự năm 2005, dù việc này có thể gặp rắc rối khi thay đổi cho đồng bộ các giấy tờ liên quan như sổ hộ khẩu, học bạ, chứng minh nhân dân, giấy tờ nhà đất, xe cộ,... Nhưng thật ngạc nhiên và thú vị khi thấy có bạn đọc lại rất tự hào có một cái tên bố mẹ đặt cho, chính do không đẹp gì nên trở thành độc đáo, chẳng “đụng hàng” với ai:

“Cảm thấy rất hạnh phúc vì đã từng có cái tên "không giống ai "này.” Nguyễn Thị Bẹp vungbien_quetoi201182@yahoo.com.vn

Thế mới biết mỗi người một tính, một suy nghĩ, cuộc sống thật sinh động, muôn màu muôn sắc.

Nguyễn Đoàn (tổng hợp)